BEHEKO ALDEA

GONA-SAIA

ITXURA: denborarekin itxura eta luzera aldatu egin zen, geroz eta motzago bihurtuz, baina normalean luzeak izan dira, orkatila arte eta lasaiera handikoak. Aintzinean alboan irekidura batekin josten ziren poltsiko edo sakelako sarbide moduan.

LOTURA: kortxetearekin edo lazoekin lotuta, izur eta tolesak bere diametro osoan banatuta.

KOLOREA: desberdina adina eta egoera zibila kontutan hartuta. Ezkontzarako eta alarguntzean beltz kolorekoa baina gainontzekoak kolore eta forma askotarikoak: estanpatuak, marrak, karratuak, loredun marrazkiak...

APAINDURA: beren erabilera kontuan hartuz apaindura aldatu egiten zen. Lanerako oihal zaharrak, adabaki eta konpoketa ugariekin. Askotan barrena mendelaz apainduta eta ertza galartzuz amaituta. Mendelek , 8tik 20 cm arteko zabalekoan oihal lisoan, estanpatuan edo marradunean.
OIHALAK: artilea, zeta edo kotoia.

MANTALA

ITXURA: beti erabilita, eguneroko eta dotore janzteko. Eguneroko janzkean ia gona osoa estaltzen zuen, luzera berdintsu eta bi alboak bizkarrean ia elkartuz. Dotoreago janzteko estuago eta gona baino motzagoak (5-8 rcm), hiru aldeak 4 bat cm zabaleko azpildura batez amaituta.

LOTURA: egunerokoa zintekin lotuta, bizkar aldean gurutzatu eta atzetik aurrera lazo bat eginez edo botoi zuloekin. Dotoreago janzteko atzetik lotuta.

KOLOREA: egunerorako mila marra edo mahoi urdinekoak. Dotoreak normalean txuri edo beltzak. Perkala sartu zenean marra, lauki eta puntuzko oihalak erabili zituzten.

APAINDURA: bietan ertz guztia oxkar eta bodokeekin apainduta eta bordatu desberdineko zerrendak (bainikak, irtenuneak) eta gurutze puntuan, gorria edo urdina. Bi poltsiko azpildurarekin.

OIHALAK: lihoa edo kotoia. Dotoreago janzteko ilaun, krespoi edo satin.

GONAZPIKOA

ITXURA: barrutik jantzitako gona da, lasaiera handikoa izurtuta gerrian.

LOTURA: zintekin lotuta.

KOLOREA: normalean zurian eta janzki ilun eta lutozkoetarakobeltza kolorekoa.
APAINDURA: barrenean izur edo toles ugariekin.
OIHALAK: lihokoa eta neguan felpa, pikezkoa edo artilezkoa.

AZPIKO-GONA

ITXURA: kanpoko gona azpitik neguan jantzitako gona da, lasaiera handikoa izurtuta gerrian.
LOTURA: zintekin lotuta.
KOLOREA: gorria, urdina, berdea, moratua eta zuria. Nabarmedu dira gorri kolorekoak beltza, urdin eta zuri koloreko aplikazioarekin.
APAINDURA: barrenak oihal desberdineko aplikazioaz eginak.
OIHALAK: lihoa eta kotoizkoak.